Η ειδική διαπαιδαγώγηση είναι έργο του ειδικού παιδαγωγού, ο οποίος καταρτίζει ένα εξατομικευμένο παιδαγωγικό πρόγραμμα απόλυτα προσαρμοσμένο στις εκπαιδευτικές ανάγκες και τον προσωπικό ρυθμό μάθησης κάθε μαθητή, καλύπτοντας τις δυσκολίες και αξιοποιώντας τις ικανότητες του παιδιού. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιεί εξειδικευμένο υλικό.
Στόχοι του προγράμματος είναι η ανάπτυξη των γνωστικών ικανοτήτων του παιδιού (μνήμη, λογική σκέψη, συγκέντρωση) και η συστηματική αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών με την ανάπτυξη της γραφής, ορθογραφίας, ανάγνωσης και αρίθμησης.
Έτσι λοιπόν η ειδική διαπαιδαγώγηση απευθύνεται σε παιδιά με
- Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (Δυσλεξία, Δυσαριθμησία, Δυσορθογραφία. Δυσγραφία, Δυσπραξία)
- Νοητική Καθυστέρηση
- Διαταραχές Λόγου
- Αισθητηριακά ελλείμματα (πρόβλημαόρασης & ακοής)
- Διαταραχές της Συγκέντρωσης και της Προσοχής (π.χ. ΔΕΠ-Υ)
- Διαταραχές της Ανάπτυξης (π.χ. Αυτισμός ή σύνδρομο Asperger)
- Δυσκολίες προσαρμογής
- Δυσκολίες συμπεριφοράς
στα οποία εφαρμόζονται ειδικές μέθοδοι οι οποίες προάγουν τη μαθησιακή ανάπτυξη αλλά και την τροποποίηση συμπεριφοράς (όπως ABA ή TEACCH) ή την ψυχολογική ενίσχυση, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο αλλά και την ανάπτυξη της επικοινωνίας (PECS).
Η ειδική διαπαιδαγώγηση ενώ στοχεύει στην καλλιέργεια των δεξιοτήτων του γραπτού λόγου, παράλληλα διευκολύνει το παιδί και την οικογένεια με την εφαρμογή του προγράμματος οργάνωσης μελέτης, που έχει ως στόχο την αυτονόμη και ανεξάρτητη μελέτη.
Συγκεκριμένα ένα πρόγραμμα ειδικής διαπαιδαγώγησης περιλαμβάνει:
- Διδασκαλία Ανάγνωσης και Ορθογραφίας με τη χρήση ειδικού υλικού ώστε να αυτοματοποιηθούν και να αποκτήσουν συστηματικό χαρακτήρα
καλλιέργεια τως φωνολογικής συνείδησης για να μη συγχέονται γράμματα - Ανάπτυξη και εμπλουτισμός λεξιλογίου
- Εκμάθηση των γραμματικών και ορθογραφικών κανόνων
- Εκμάθηση της θεματικής ορθογραφίας με τη χρήση εικόνων (Εικονογραφική Μέθοδος)
- Εξάσκηση στην παραγωγή, σύνθεση και ετυμολογία των λέξεων
- Μεθοδολογία Έκθεσης με ή χωρίς τη χρήση σχεδιαγραμμάτων καθώς και ασκήσεις Παραγωγής Γραπτού Λόγου
- Διδασκαλία Περίληψης κειμένου, εξαγωγής των σημαντικότερων στοιχείων του περιεχομένου και εύρεσης πλαγιοτίτλων ανά παράγραφο.
- Διδασκαλία τεχνικών για την κατανόηση και απομνημόνευση του περιεχομένου των κειμένων κλιμακούμενης δυσκολίας
- Εφαρμογή Προγράμματος οργάνωσης μελέτης των μαθημάτων στο σπίτι με σχεδιαγράμματα, πίνακες, σημειώσεις, συμβόλαια κλπ. βασισμένα στη συμπεριφορική μέθοδο
- Ενίσχυση των αντιληπτικών ικανοτήτων (μνήμη, σειροθετική ικανότητα, λογική σκέψη, οπτική αντίληψη) και εκμάθηση των γνωστικών εννοιών με τη χρήση ειδικών τεχνικών
- Εφαρμογή προγραμμάτων τροποποίησης συμπεριφοράς με τη χρήση σχεδιαγραμμάτων και πινάκων επιβράβευσης με σκοπό την οριοθέτηση της συμπεριφοράς, την άυξηση της συγκέντρωσης και τη μείωση της υπερκινητικότητας.
- Ψυχολογική στήριξη του παιδιού για την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης και ανάπτυξη του αισθήματος επιτυχίας.
- Στα μαθηματικά γίνεται διδασκαλία με σκοπό την αυτοματοποίηση των τεσσάρων βασικών πράξεων, εξάσκηση στους νοερούς υπολογισμούς, διδασκαλία τεχνικών για την κατανόηση και επίλυση προβλημάτων και εκμάθηση μεθοδολογίας για τη λύση μαθηματικών ασκήσεων.