Τι είναι η Αισθητηριακή Ολοκλήρωση;
Η θεωρία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης (Sensory Integration) αναπτύχθηκε από την Αμερικανίδα εργοθεραπεύτρια και ψυχολόγο, Jean Ayres (1923 – 1989) και βασίζεται στις θεωρίες της νευροεπιστήμης, της νευροψυχολογίας και της νευροφυσιολογίας. 1 στα 6 παιδιά έχει συμπτώματα δυσλειτουργίας της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης, που επηρεάζουν σημαντικά τις καθημερινές δραστηριότητες.
Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι η διαδικασία της επεξεργασίας των αισθητηριακών ερεθισμάτων από το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα, ώστε να παράγει μια προσαρμοστική αντίδραση. Εστιάζει κυρίως στις πληροφορίες που δέχεται ο εγκέφαλος από το ακουστικό, το οπτικό, το απτικό, το αιθουσαίο και το ιδιοδεκτικό σύστημα (Foster, 1996). Το ακουστικό, οπτικό και απτικό σύστημα συνδέονται με τις αισθήσεις της ακοής, όρασης και αφής αντίστοιχα.
Ιδιοδεκτικό σύστημα: είναι το σύστημα που μας βοηθά να αντιληφθούμε τη θέση του σώματος στο χώρο, πόσο πολύ και πόσο γρήγορα συσπώνται οι μύες μας, πόση δύναμη ασκούμε μέσω των μυών μας και πως είναι ο συγχρονισμός μας.
Αιθουσιαίο σύστημα: το αιθουσαίο σύστημα μας δίνει τη δυνατότητα να γνωρίζουμε τη σχέση μας με τη βαρύτητα και μας βοηθά να καταλάβουμε τη θέση μας στο χώρο, από τη θέση στην οποία βρίσκεται το κεφάλι μας – αν δηλαδή στεκόμαστε όρθια ή ανάποδα, αν είμαστε ακίνητοι ή κινούμαστε, προς ποια κατεύθυνση και με τι ταχύτητα- ακόμα και αν δεν έχουμε τα μάτια μας ανοιχτά.
Δυσλειτουργία της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης
Η έννοια της δυσλειτουργίας της Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης αναφέρεται στις συναισθηματικές και συμπεριφορικές δυσκολίες που προκύπτουν κατά την επεξεργασία των πληροφοριών από τα αισθητηριακά συστήματα.
Η δυσλειτουργία της Α.Ο. διακρίνεται σε 4 τύπους:
- Διαταραχή της Αισθητηριακής Ρύθμισης
- Διαταραχή της Αισθητηριακής Διάκρισης
- Δυσπραξία – Διαταραχές της Πραξίας
- Αιθουσαία Διαταραχή Αμφίπλευρης Ολοκλήρωσης
Οι κυριότερες διαγνωστικές κατηγορίες που συνδέονται με ελλείμματα αισθητηριακής ολοκλήρωσης είναι:
- Διαταραχές Αισθητηριακής Επεξεργασίας
- Διαταραχές Αυτιστικού Φάσματος
- Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (Δ.Ε.Π.-Υ.)
- Δυσπραξία
- Εγκεφαλική παράλυση
- Σύνδρομο Εύθραυστου Χ
Χαρακτηριστικές συμπεριφορές παιδιών που παρουσιάζουν δυσλειτουργία της Α.Ο. είναι μεταξύ άλλων:
- Ευαισθησία στο θόρυβο
- Δυσαρέσκεια σε συγκεκριμένες οσμές
- Υπερευαισθησία ή υποευαισθησία στο άγγιγμα
- Άγνοια κινδύνου
- Αντοχή στον πόνο
- Διάσπαση προσοχής
- Καθυστέρηση στην ομιλία ή/και τις κινητικές δεξιότητες
- Αναζήτηση κινητικών δραστηριοτήτων
Οι δυσκολίες Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης δεν εκδηλώνονται με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα παιδιά. Η σοβαρότητα και το εύρος των συμπτωμάτων διαφοροποιούνται ανάλογα με την ηλικία, το ιστορικό και το περιβάλλον του παιδιού.
Για περισσότερες πληροφορίες πατήστε και εδώ
Θεραπεία:
Η θεραπεία περιλαμβάνει πλήθος δραστηριοτήτων που ενισχύουν την ικανότητα του παιδιού να αντιδρά κατάλληλα στα αισθητηριακά ερεθίσματα που δέχεται, παρέχοντας του πλούσια αιθουσάια, ιδιοδεκτικά και απτικά ερεθίσματα. Μέσα από τη θεραπεία επιτυγχάνονται οφέλη και σε τομείς όπως η ανάπτυξη του λόγου ή οι μαθησιακές επιδόσεις.
Η αίθουσα όπου πραγματοποιείται η θεραπεία αποτελείται από ελκυστικό για τα παιδιά εξοπλισμό όπως μπάρες ισορροπίας, κούνιες, τοίχο αναρρίχησης κτλ και για το λόγο αυτό είναι μια ευχάριστη διαδικασία για εκείνα. Στο κέντρο μας λειτουργούν 2 αίθουσες αισθητηριακής ολοκλήρωσης πλήρως εξοπλισμένες. Μπορεί να μοιάζει με παιχνίδι, όμως με την κατάλληλη καθοδήγηση από έναν εκπαιδευμένο ειδικό επιτυγχάνονται οι στόχοι της παρέμβασης, οπότε το παιδί ενώ αισθάνεται ότι παίζει πραγματοποιείται η θεραπεία.
Η θεραπεία συνεχίζεται και στο σπίτι ή το σχολείο με την Αισθητηριακή Δίαιτα. Η αισθητηριακή δίαιτα είναι ένα λεπτομερές πρόγραμμα δραστηριοτήτων που δημιουργείται σύμφωνα με τις εξατομικευμένες ανάγκες του παιδιού και έχει σαν στόχο να το οργανώσει και να ρυθμίσει τις αντιδράσεις του στα ερεθίσματα που λαμβάνει και αναπτύσσεται από τον εργοθεραπευτή που είναι εξειδικευμένος στην αισθητηριακή ολοκλήρωση μαζί με τους γονείς, έτσι ώστε να καλύψει τις συγκεκριμένες ανάγκες του νευρικού συστήματος του παιδιού. Η αναφορά στο σχέδιο αυτό ως «δίαιτα» είναι για να δώσει έμφαση στο γεγονός ότι είναι εξίσου σημαντικό όσο και η διατροφή μας και καλύπτει τις σωματικές και συναισθηματικές μας ανάγκες. Ο σκοπός της δίαιτας είναι να βοηθήσει το παιδί να είναι πιο οργανωμένο, να προσαρμόζεται πιο εύκολα και να αναπτύσσει δεξιότητες. Εφαρμόζεται σε συγκεκριμένες ώρες τις ημέρες (πχ με το ξύπνημα, πριν το σχολείο κ α). Η Αισθητηριακή Δίαιτα αναπτύχθηκε από τις Patricia και Julia Willbarger τη δεκαετία του 1190.
Η αισθητηριακή δίαιτα λοιπόν είναι ένα εξατομικευμένο ημερήσιο πρόγραμμα συστάσεων που συμπεριλαμβάνει ένα συνδυασμό διεγερτικών, οργανωτικών και κατευναστικών δραστηριοτήτων. Οι δραστηριότητες συνήθως αφορούν κυρίως το απτικό, το ιδιοδεκτικό και το αιθουσιαίο σύστημα.
